5-HTP

5-HTP

5-HTP หรือ 5-Hydroxytryotophan คือสารเคมีที่ได้จากโปรตีน โปรตีนในที่นี้ก็คือ L-trytophan ประกอบไปด้วยกรดอะมิโน ที่อนุพันธุ์ย่อยของโปรตีน หมู่แอลฟ่ากรดคาร์บอซิลิก และสายโซ่ของ Indole มนุษย์ อย่างเราต้องการสารเหล่านี้อย่างมาก เพราะไม่สามารถสังเคราะห์ได้ด้วยตัวเอง ฉะนั้นต้องรับประทานเองจากด้านนอก นอกจากนี้ตัว 5-HTP ยังเปรียบเหมือนสารตั้งต้นของตัวส่งระบบประสาท ทำให้เวลาทำงานหรือเจอสถานการณ์ที่ต้องใช้ความคิดหนัก ๆ เราจะสามารถคิดออกได้แบบไม่สะดุด ฉะนั้นวันนี้เราจะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับ 5-HTP แบบลึกซึ้งว่าจริง ๆ แล้วมันคือสารอะไรกันแน่ ทำไมดูไม่คุ้นหูคุ้นตาเลย 

ทำไมเราต้องรับประทาน 5-HTP

หากย้อนไปซัก 10-20 ปีก่อน การรับประทาน 5-HTP ไม่ค่อยแพร่หลายและไม่เป็นที่นิยมในหมู่กว้าง การริเริ่มการรับประทานจำกัดแค่ในวงของคนที่รักษาโรคทางประสาท ไม่ว่าคนที่เป็นจิตเภท เกิดความหลอน นอนไม่หลับ เครียด ซึมเศร้า เป็นต้น ความน่าสนใจที่ทำให้ 5-HTP เกี่ยวข้องกับวงการทางจิตเวชคือ มีตัวยาสำคัญอย่าง fluoxetine และ Haldol และ haloperidol โดยตัวยาเหล่านี้เปรียบเสมือนตัวกระตุ้นที่ไปทำให้เซโรโทนินเพิ่มระดับขึ้นอย่างรวดเร็ว และสามารถไปถึงสมองได้อย่างประสิทธิภาพ เซโรโทนินคือสารสื่อประสาทที่พบได้ทั่วไปในสัตว์ ทำหน้าที่หลายอย่างในสมอง ไม่ว่าจะเป็นตัวรับสารสื่อประสาท ตัวเก็บสารสื่อประสาทสู่เซลล์ synapse ซึ่งแน่นอนว่าหากปริมาณของเซโรโทนินผิดปกติ ก็จะทำให้คุณภาพทางจิตผิดปกติด้วย ฉะนั้นการรักษาจึงต้องอาศัย 5-HTP อีกทั้งระดับเซโรโทนินในสมองยังสามารถบอกถึงความก้าวร้าวในบุคคลนั้น ๆ ได้ และหากระดับของเซโรโทนินอยู่ในขั้นวิกฤต ภาวะอยากฆ่าตัวตายจะเกิดขึ้นแบบอัตโนมัติ

ประโยชน์ของ 5-HTP 

• สามารถรักษาอาการซึมเศร้าได้ 5-HTP เป็นเหมือนยาที่ไม่มีผลข้างเคียงของคนที่เป็นโรคซึมเศร้า
• ทำให้เรานอนหลับสนิท และนอนหลับได้แบบไม่ใช่ยาเสพติด ซึ่งหมายถึง 5-HTP เป็นตัวที่จะไปปรับสารสื่อประสาทให้ทำงานได้อย่างดีขึ้น เมื่อเราใช้ 5-HTP ในระยะสั้น ๆ แล้วทำให้เรานอนหลับสนิทได้แล้ว ในอนาคตก็ไม่จำเป็นที่จะต้องใช้ต่อไป 
• สามารถลดและระงับความหิวโหยอาหารด้วย มีผลดีกับคนที่ต้องการจะควบคุมหรือลดน้ำหนัก ลดไขมันในร่างกาย เนื่องจาก 5-HTP จะไปทำหน้าที่เติมเติบความรู้สึกอิ่มในสมองเรา ซึ่งมีการวิจัยที่น่าสนใจในอเมริกาได้ให้ข้อมูลไว้ว่า พวกเขาได้ทดลองโดยใช้คนจำนวน 20 คน รับประทาน 5-HTP ทุกวัน เป็นเวลา 2 อาทิตย์ ผลปรากฏว่าแต่ละวันแคลอรี่ที่พวกเราได้รับลดลง 435 แคลอรี่จากปกติโดยเฉลี่ย 
• สามารถป้องกันและลดความถี่จากไมเกรนได้ โดยปกติแล้วในการรักษาไมเกรนจะใช้ยา methysergide แต่ผลวิจัยปรากฏออกมาแล้วว่าประสิทธิภาพเทียบเท่ากันเลย อีกทั้งการวิจัยยังบอกว่าการใช้ 5-HTP ยังลดอาการไมเกรนลงได้ถึง 70% แต่ในกลุ่มยา methysergide ลดได้แค่ 11% 
• สามารถลดอาการ Fibermyalgia หรือภาวะเรื้อรังจากความเมื่อยล้าได้ ซึ่งมีสาเหตุจากการที่ระดับเซโรโทนีนน้อยเกินไป ซึ่ง 5-HTP ยังมีผลในเชิงลึกกว่านั้นคือ ลดอาการเมื่อยล้าตามเอ็นและกล้ามเนื้อเอ็นได้อีกด้วย 

5-HTP อันตรายไหม

ถึงแม้ว่าประโยชน์ของ 5-HTP จะดูมหัศจรรย์ต่อระบบประสาทเรามาก ในการวิจัยไม่สามารถพูดได้เต็มปากว่า 5-HTP อันตราย เนื่องจากก็ยังมีการใช้ประโยชน์จากสารสิ่งนี้อยู่ แต่ก็จะมีข้อจำกัดในการใช้อยู่ค่อนข้างมาก ดังนี้

• ในกลุ่มของสตรีมีครรภ์หรือคุณแม่ที่ต้องให้นมบุตร เป็นไปได้ก็ควรหลีกเลี่ยงการใช้ เนื่องจากระบบร่างกายมีความเซ็นซิทีฟ
• ห้ามใช้ 5-HTP ร่วมกับยา Dextromethorphan เพราะจะไปทำให้ปริมาณเซโรโทนินในสมองมากเกินไป ส่งผลให้เกิดอาการข้างเคียงต่อหัวใจ เกิดการหนาวสั่น และมีภาวะวิตกกังวล
• ห้ามใช้ 5-HTP ร่วมกับยา Tramadol เพราะทำให้ปริมาณเซโรโทนีนแปรปรวน เกิดอาการสับสน งุนงง กล้ามเนื้อเกร็งได้
• การรับประทาน 5-HTP ในปริมาณที่มากเกินไป ทำให้เกิดอาการ Eosinophilia-myalgia syndrome เรียกสั้น ๆ ว่า EMS ส่งผลทำให้เลือดผิดปกติ ปวดกล้ามเนื้อ  เกิดภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง แต่ข้อสัญนิษฐานนี้จะเกิดขึ้นหากการผลิต 5-HTP เกิดการปนเปื้อน
• การใช้ 5-HTP ร่วมกับยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่ม MAOI หรือ SSRI ทำให้ปริมาณเซโรโทนินสูงเฉียบพลัน การค้นพบนี้สร้างความน่าตกใจมากเนื่องจากอาจส่งผลให้เกิดอาการบ้าคลั่งได้
• การใช้ 5-HTP ร่วมกับคาร์บิโดปา ซึ่งเป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน สามารถทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนได้ อย่างไรก็ตามหากมีความจำเป็นต้องใช้จริง ๆ ก็สามารถแก้ได้โดยยาแกรนิตเซตรอน
• การใช้ 5-HTP อาจจะทำให้เกิด 5-HIAA ในปัสสาวะเพิ่มขึ้น เพราะ 5-HIAA เป็นสารเมจาโบไลต์ของเซโรโทนิน เป็นตัวบ่งบอกว่า 5-HTP ถูกเผาผลาญ และทำให้การทดสอบเพื่อค้นหาอาการของ carcinoid ผิดพลาดได้ อีกทั้งบางทีตับอาจจะเปลี่ยน 5-HTP ให้เป็นเซโรโทนีน จนทำให้ปริมาณเซโรโทนีนสูงเกิน ส่งผลต่อโรคลิ้นหัวใจ

หลายคนอาจจะตกใจเมื่อได้อ่านอันตรายหรือข้อจำกัดที่จะเกิดขึ้น แต่เราสบายใจได้ หากเราใช้ในปริมาณที่เหมาะสม และได้รับคำปรึกษาจากแพทย์แล้ว ข้อกำจัดเหล่านี้ไม่เกิดขึ้นอย่างแน่นอน

5-HTP กับอาหารเสริม

หากถามว่า 5-HTP ยี่ห้อไหนดี อันนี้เราก็ตอบให้ไม่ได้ เพราะโดยส่วนมากก็จะมีการใส่สารตัวอื่นเพิ่มไปด้วย เช่น การใส่แคลเซียมลงไป 1 ส่วน และ 5-HTP 2 ส่วน จากปริมาณแคปซูล 3 ส่วน หรือบางครั้งก็จะใส่พวก gelatin, silica และ cellulose ลงไป เพื่อให้รับประทานได้ง่ายและลื่นคอมากขึ้น แหล่ง 5-HTP ที่ถูกนำมาสกัดคือไม้พุ่ม Griffonia ที่เป็นพืชพื้นเมืองของทวีปแอฟริกาตะวันตก นักวิจัยให้ฉายาของพืชชนิดนี้ว่าพืชแห่งความสุข และปริมาณที่เหมาะสมโดยทั่วไปคือไม่เกิน 120 มิลลิกรัมต่อวัน ห้ามบริโภคเกินกว่านี้ แต่บางครั้งคนที่เป็นโรคซึมเศร้าขั้นรุนแรง แพทย์ก็จะแนะนำให้รับประทานถึง 300 มิลลิกรัม

สรุป

สรุปเลยว่า 5-HTP เป็นอาหารเสริมที่เหมือน option เสริม หากเรารู้สึกว่าตัวเองเกิดอารมณ์แปรปรวน นอนไม่หลับ เครียด ก็สามารถรับประทานได้ แต่ถ้าหากไม่รับประทานก็ไม่ได้ส่งผลอะไรต่อร่างกาย เพราะโดยปกติ ร่างกายจะตอบสนองต่อความผิดปกติด้วยการปรับสารสื่อประสาทภายในสมองก่อน แต่ถ้าหากเราเลือกรับประทานแล้วควรศึกษาข้อมูลอย่างเคร่งครัด มีการปรึกษาแพทย์ และบริโภคในปริมาณที่เหมาะสมนั่นเอง